/ Του Θάνου Νασόπουλου
Είναι ελάχιστα αυτά που μπορείς να γράψεις σε ένα μικρό κείμενο για έναν από τους πιο εμβληματικούς ηγέτες της Αριστεράς του 20ου αιώνα. Μπορείς ωστόσο να θυμηθείς και να θυμίσεις τον λόγο που ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, πέφτοντας νεκρός στις 3 Σεπτέμβρη του 1973, κατά τη διάρκεια του αμερικανοκίνητου πραξικοπήματος υπό τον στρατηγό Πινοσέτ, χάραξε ανεξίτηλα την παγκόσμια ιστορία αλλά και τη μνήμη όλων των ελεύθερων ανθρώπων.
Τρία χρόνια νωρίτερα, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε θα κέρδιζε τις εκλογές με τη στήριξη του κομμουνιστικού κόμματος, καθώς και άλλων αριστερών δυνάμεων, και θα ορκιζόταν πρόεδρος της Χιλής. Ο στόχος του ήταν σαφής και διατυπώθηκε στην πρώτη του ομιλία μετά την εκλογή του. «Αξιώνουμε να δημιουργήσουμε έναν διαφορετικό κόσμο, να αποδείξουμε ότι μπορούν να γίνουν βαθιές αλλαγές, που αποτελούν επανάσταση. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια κυβέρνηση δημοκρατική, εθνική, επαναστατική και λαϊκή, που θα οδηγήσει στον Σοσιαλισμό»
Από την επομένη των εκλογών, ο Αλιέντε ξεκίνησε την υλοποίηση ενός ριζοσπαστικού προγράμματος, που θα οδηγούσε στον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Προχώρησε σε κρατικοποιήσεις, αυξήσεις μισθών, ενίσχυση των εργατικών δικαιωμάτων, αγροτική μεταρρύθμιση που βασίστηκε στην ανακατανομή εκατομμυρίων στρεμμάτων γης, αλλά και στην πλήρη αναδιοργάνωση του κράτους και της εθνικής οικονομίας.
Το ντόπιο και ξένο κεφάλαιο συνασπίστηκε υπό την ιμπεριαλιστική Αμερική του Νίξον, της οποίας τα συμφέροντα θίγονταν άμεσα από την πολιτική του Αλιέντε, κυρίως μετά τις κρατικοποιήσεις των μεταλλείων χαλκού, αλλά και από την πιθανή μετατροπή της Λατινικής Αμερικής σε ”κόκκινο σάντουιτς”, όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο ίδιος ο Νίξον. Η Χιλή συνιστούσε άλλωστε τον δεύτερο σοσιαλιστικό κίνδυνο για τα μεγάλα αμερικανικά συμφέροντα στην Λατινική Αμερική μετά την Κούβα του Φιντέλ. Οι προσπάθειες τους για να διαψευσθεί το όραμα του Αλιέντε ήταν επίμονες από την πρώτη στιγμή. Οι Αμερικάνοι ξόδεψαν δισεκατομμύρια δολάρια, οργάνωσαν πραξικοπήματα και απόπειρες δολοφονίας κατά του Αλιέντε, ενώ προσπαθούσαν να ελέγξουν μηχανισμούς και δομές εξουσίας του χιλιανού κράτους.
Η τριετία Αλιέντε κληροδότησε μια τεράστια ιστορική παρακαταθήκη στον χιλιανό λαό και το παγκόσμιο αριστερό κίνημα. Υπήρξαν αδιαμφισβήτητα λάθη και παραλείψεις στις προσπάθειες του να εφαρμόσει μια σοσιαλιστική πολιτική. Καθώς όμως θα μελετούμε και θα αναλύουμε αυτή την ιστορική τριετία, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Αλιέντε όπλισε τον λαό του πρωτίστως με αξίες, αγώνες και ιδανικά. Ο δημοκρατικός δρόμος προς τον σοσιαλισμό θα περνάει πάντα μέσα από τον δρόμο που άνοιξε ο Σαλβαδόρ Αλιέντε.
