/της Γεωργίας Γρηγορίου-Κουτσογιάννη
Έτος 2013. Θυμόμαστε ακόμα και σήμερα με ανατριχίλα τον Αντώνη Σαμαρά να δηλώνει για τις Σκουριές: «Η Ελλάδα είναι μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα και με κάθε κόστος θα προστατεύσουμε τις ξένες επενδύσεις στη χώρα». Ακόμα και αν το κόστος είναι η υγεία, το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Με την ίδια ανατριχίλα ερχόμαστε σήμερα αντιμέτωποι με το νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο, το οποίο με ταχύτατες διαδικασίες, και χωρίς καμία ουσιαστική διαβούλευση, ήρθε προς ψήφιση στη βουλή. Συνεχίζοντας το τότε έγκλημα, ο νυν Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Χατζηδάκης, υπόσχεται να διευκολύνει το έργο της Eldorado με μία σειρά άρθρων αλλά και φωτογραφικών περιβαλλοντοκτόνων διατάξεων.
Και προφανώς δεν μένει εκεί…
Περιοχές Natura 2000 εκχωρούνται για “επενδυτικές” δραστηριότητες, διευκολύνεται η αλόγιστη επέκταση βιομηχανικών ΑΠΕ, νομιμοποιούνται αυθαίρετα σε δασικές εκτάσεις, υγρότοπους και ρέματα για τα επόμενα 30 χρόνια.
Πλέον οι ανεξάρτητοι, επιστημονικοί, περιβαλλοντικοί Φορείς Διαχείρισης Προστατευμένων Περιοχών συρρικνώνονται και παίρνουν διακοσμητικό ρόλο καθώς θα συσταθεί ένα υποβαθμισμένο σύστημα διοίκησης, με τα ίδια ανεπαρκή εργαλεία που θα λογοδοτεί στο Υπουργείο. Εκτός των άλλων, δε θα έχουν δικαίωμα γνωμοδότησης για τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, οι οποίες θα πραγματοποιούνται από ιδιώτες πιστοποιημένους αξιολογητές, πληρωμένους από τον ίδιο τον επενδυτή.
Νομίζει ο κύριος υπουργός ότι η μικρή παράγραφος που επιβάλλει το τέλος πλαστικής σακούλας για όλες τις πλαστικές στο τέλος του νομοσχεδίου θα ρίξει στάχτη στα μάτια των περιβαλλοντικών οργανώσεων, οι οποίες ακόμα και εκεί είχαν να παρατηρήσουν ότι δεν τροποποιεί την ΚΥΑ που εξαιρεί λαϊκές και περίπτερα.
Δε μένουμε όμως μόνο στο περιεχόμενο του νομοσχεδίου, αλλά και στον ιδιαίτερα προβληματικό τρόπο που αντιλαμβάνονται στην κυβέρνηση τόσο τη διαδικασία διαβούλευσης, όσο και τις ίδιες τις κοινοβουλευτικές διεργασίες. Εν μέσω πανδημίας, με τη Βουλή σχεδόν άδεια, επιλέγουν να φέρουν νομοσχέδια που αφορούν την Παιδεία, την Εργασία, το Περιβάλλον. Με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, σφραγίζονται νόμοι που θα διέπουν την Περιβαλλοντική Προστασία για τα επόμενα χρόνια, σε μια χρονική στιγμή που η ενημέρωση των πολιτών μονοπωλείται από τις πρωτόγνωρες καταστάσεις που ζούμε λόγω του Covid 19. Μας αφαιρούν, έτσι το δικαίωμα γνώμης και ουσιαστικής γνώσης, των επιπτώσεων που επιφέρει το παρόν νομοσχέδιο.
Ακολουθεί τις Ευρωπαϊκές οδηγίες μέχρι εκεί που συμφέρει το σύστημα που υπηρετεί, ανοίγοντας έναν κύκλο δραστηριοτήτων, χωρίς να προβλέπει τους κινδύνους που εγκυμονούν και καταπατώντας 3 Συνταγματικά Άρθρα (24, 44, 110). Είτε εμπιστεύεται ακράδαντα ότι οι ιδιωτικές Ανώνυμες Εταιρίες που θα πραγματοποιήσουν τις επενδύσεις ενδιαφέρονται για το Περιβάλλον της χώρας, είτε δεν τον ενδιαφέρουν οι επιπτώσεις. Αν είναι είναι το πρώτο, να τον πληροφορήσουμε ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη συνιστά εργαλείο marketing και φοροαπαλλαγής, όταν συνδέεται με τέτοια μεγέθη δραστηριοτήτων. Δεν είναι δυνατόν να πιστέψουμε ότι οι τεράστιες πολυεθνικές θα επιλέξουν να δώσουν τη μάχη για την Προστασία του Περιβάλλοντος και την αναχαίτιση της Κλιματικής Κρίσης, ρισκάροντας τα κέρδη των μετόχων τους. Η πράσινη ανάπτυξη δεν μπορεί να έρθει από τις ελίτ, γιατί δεν θα υποστούν τις συνέπειες.
Έτσι καταλήγουμε στο δεύτερο. Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη αντιλαμβάνεται τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος, ως γραφειοκρατικό πρόβλημα. Δεν προσπάθησε να κατανοήσει ότι είναι η βάση για μια υγιή ανάπτυξη, αντιθέτως το χτυπάει ώστε να ενισχυθούν ιδιωτικά συμφέροντα, βάζοντας μπρος νεοφιλελεύθερες στρατηγικές. Επιχειρηματολογούν υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων, με πρόσχημα τη χαμηλή απόδοση των υπηρεσιών του δημοσίου τομέα, αλλά είναι οι ίδιοι που το αποδυναμώνουν ώστε να διευρύνουν τα πεδία κέρδους των νυν και μελλοντικών επενδυτών τους. Γιατί αυτό σημαίνει το να εκχωρείς δικαιώματα χρήσης Γης σε προστατευμένες περιοχές. Να δίνεις τη δυνατότητα να αδειοδοτούνται εξορυκτικές δραστηριότητες, με μελέτες από ιδιώτες και γρήγορες διαδικασίες. Να “φυτεύεις” αιολικά πάρκα αλόγιστα. Χωρίς κανείς να λογοδοτεί στην κοινωνία, και χωρίς κανείς να σέβεται το περιβάλλον, τα οικοσυστήματα και τη βιωσιμότητά τους.
Πως να πεις στο λαό της Ινδίας ότι η λειψυδρία που δημιούργησαν οι αρδευτικές εγκαταστάσεις της Mosanto θα είναι μόνιμη; Ποιος μπορεί να πει στο λαό της Βραζιλίας ότι θα χάσει τον πλούτο του μεγαλύτερου δάσους στον πλανήτη για να δημιουργηθούν απέραντες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις ιδιωτικών συμφερόντων; Με τις ευχές της εκάστοτε κυβέρνησης που χρηματοδοτούν αυτές τις “επενδυτικές” δραστηριότητες. Το Περιβάλλον για το νεοφιλελευθερισμό είναι απλά άλλος ένας τομέας εκμετάλλευσης, μια αγορά, όπου οι επενδυτές μπορούν να αγοράζουν άδειες ρύπανσης, και να βγάζουν κέρδος, αφήνοντας πίσω ανεπανόρθωτες καταστροφές.
Παίρνουν ρίσκο, και τα κέρδη δικά τους, αλλά οι ζημιές τους δικές μας. Επειδή όμως αυτή η συνθήκη δεν ακούγεται τόσο δίκαια, ο νεοφιλελευθερισμός έχει βρει τον τρόπο να αποποιηθεί την ευθύνη, ρίχνοντάς την αλλού. Σε εμάς. Προσπαθεί να μας πείσει ότι φταίμε εμείς που καταναλώνουμε νερό, φαγητό, ενέργεια, που δεν ανακυκλώνουμε ή δεν ξαναχρησιμοποιούμε αγαθά, ενώ σχεδόν το 71% των παγκόσμιων ρύπων αερίων του θερμοκηπίου οφείλονται σε μόλις 100 πολυεθνικές. Οι στρατηγικές των ιδιωτικοποιήσεων, της απορρύθμισης και η ελεύθερη αγορά αποδίδουν τεράστια κέρδη σε αυτούς τους κολοσσούς, αλλά και την ελευθερία να συμπεριφέρονται στην ατμόσφαιρα σα να είναι η χωματερή τους, ενώ ταυτόχρονα περιορίζουν τη δυνατότητά μας να παλέψουμε για τη συλλογική μας ευημερία. Απαιτούμε από το κράτος να πάρει ριζοσπαστικές αποφάσεις όσο αφορά το Περιβάλλον και την αειφορία του, χωρίς να υποκύπτει στις πιέσεις οικονομικών ελίτ.
Στη σημερινή συγκυρία της πανδημίας, το νεοφιλελεύθερο σύστημα προάγει τη λογική της υπακοής και την αντιμετώπιση του προβλήματος μέσω της ατομικής ευθύνης. Εμείς δεχόμαστε να πάρουμε μέτρα πρόληψης για τον ιό, αλλά δε μας αρκεί. Θέλουμε εγγυήσεις ότι θα έχουμε αξιοπρεπή διαβίωση (σπίτι, νερό, τροφή, περίθαλψη, ενέργεια) χωρίς να στερηθούμε κανένα από τα δικαιώματά μας με δικαιολογία την πανδημία. Είναι γνωστό ότι σε καιρούς κρίσεων οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ βρίσκουν χώρο να προωθήσουν τις συμφέρουσες για αυτές, αντιδημοφιλείς πολιτικές τους. Όμως η απαξίωση της δημόσιας Υγείας και η στρατηγική της ανοσία της αγέλης επέφεραν εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, και φανέρωσαν το απάνθρωπο πρόσωπο του καπιταλισμού. Τρομάζουμε με το αποτέλεσμα που θα επιφέρει η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη από την βάρβαρη εκμετάλλευση όλων των φυσικών πόρων που σχεδιάζουν. Τρομάζουμε να σκεφτούμε ότι μπορεί αυτό το νομοσχέδιο να γίνει πράξη.
Γι’ αυτό λοιπόν εμείς, σήμερα, τώρα, οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε ότι αυτά που θα προστατεύσουμε με κάθε κόστος δεν οι επενδύσεις τους, αλλά θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα όπως η υγεία και ο καθαρός αέρας. Και αυτό δε θα το κάνουμε μόνες και μόνοι. Αλλά θα το κάνουμε όπως μας έμαθε αυτή η πανδημία να αντιμετωπίζουμε την καθημερινότητα μας. Συλλογικά.
Σχέδιο Νόμου:
http://www.opengov.gr/minenv/wp-content/uploads/downloads/2020/03/sxedio_nomoy.pdf
