/ Γράφουν: Προκόπης Κοσμόπουλος, Κώστας Πανταζής
Με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τις ημέρες της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917 το ΣΠΟΥΤΝΙΚ φιλοξενεί κεντρική έκθεση στον χώρο του Φεστιβάλ σχετικά με την Επανάσταση και την παρακαταθήκη της στην τέχνη και τον πολιτισμό και διοργανώνει εκδήλωση την Κυριακή 8 Οκτωβρίου με τίτλο: «100 χρόνια από τις μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο. Η μνήμη ενάντια στη λήθη». Και εφόσον αυτές οι ημέρες του Οκτώβρη είναι πάντα χαραγμένες στη μνήμη μας, ως οι μέρες που άλλαξαν τη ροή της ιστορίας, στο πλαίσιο του νέου μας τεύχους, ξαναθυμόμαστε τα γεγονότα και τη σημασία τους…
Η Οκτωβριανή Επανάσταση αποτέλεσε ένα από τα σπουδαιότερα γεγονότα του προηγούμενου αιώνα, ηταν ενα «οικουμενικό γεγονός» που συγκλόνισε συθέμελα τον κόσμο. Κρύβει ένα βαρύ, συμπυκνωμένο παρελθόν, χωρίς το οποίο η έκβασή της πιθανόν να ήταν διαφορετική και, σίγουρα, δεν τελειώνει με τον εκφυλισμό του καθεστώτος, την αυταρχικοποίηση του και τη μετέπειτα μετάβασή του σε ένα ιδιότυπο καθεστώς κρατικού καπιταλισμού ,αλλά ούτε και με την κατάρρευσή του, ακριβώς γιατί επηρέασε επόμενες επαναστατικές διαδικασίες και συνεχίζει να δίνει έμπνευση στους δικούς μας αγώνες για έναν καλύτερο κόσμο.
Αρκεί να αναφέρουμε την ημέρα που έμεινε γνωστή ως «Ματωμένη Κυριακή». Σύγκεκριμένα, στις 22 Ιανουαρίου του 1905, 200.000 εργαζόμενοι κατευθύνθηκαν προς τα χειμερινά ανάκτορα, προκειμένου να ικανοποιθούν τα αιτήματα τους, όπως το οκτάωρο, η ελευθερία λόγου και Τύπου κ.α. Η αντιμετώπιση από τη φρουρά των χειμερινών ανακτόρων ήταν η καταστολή. Έτσι, η πρώτη επανάσταση ηττήθηκε, βάζοντας όμως το σπόρο, που λεγόταν “σοβιέτ των εργατών και αγροτών” και έμελλε να διαδραματίσει κομβικό ρόλο, τόσο στην επανάσταση του Φλεβάρη του 1917, όσο και στην επανάσταση του Οκτώβρη του 1917.
Με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι συνθήκες άρχισαν να γίνονται αφόρητες για τη μεγαλύτερη μάζα του πληθυσμού. Αρκεί να αναφέρουμε ότι η άνοδος των τιμών για βασικά αγαθά αυξήθηκε κατά 700%.
Η αστική επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917, οδήγησε στην παραίτηση του Τσάρου Νικόλαου II και στον σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης, αλλα η περίοδος που ακολούθησε μέχρι τον Οκτώβριο του 1917 ήταν μια περίοδος σύγκρουσης δύο εξουσιών: της άρχουσας τάξης , που εκφραζόταν μέσω της προσωρινής κυβέρνησης, και των εργατών, των αγροτών και των στρατιωτών, που εκφράζονταν μέσα από τα αντίστοιχα σοβιέτ.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, αναδείχτηκε η πολιτική ιδιοφυία του Λένιν και του μπολσεβίκικου κόμματος, αλλά και η θέληση του λαού για τερματισμό του πολέμου, κάτι που η αστική επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917 εξ αντικειμένου δεν μπορούσε να πραγματοποιήσει.
Οι θέσεις του Λένιν και των Μπολσεβίκων, που έμειναν γνωστές ως «οι θέσεις του Απρίλη» και κέρδισαν την πλειοψηφία στα σοβιέτ, ήταν οι παρακάτω:
*Άμεση ειρήνη, ακόμα και αν αυτό σημαίνει μια πολύ σκληρή συμφωνία με τη Γερμανία *Άμεση αναδιανομή της γης στου χωρικούς
*Μεταφορά της πολιτικής εξουσίας αποκλειστικά στα Σοβιέτ
*Μεταφορά του ελέγχου των εργοστασίων στις επιτροπές των εργαζομένων
Τι συμπεράσματα μπορούμε να αντλήσουμε από τις ημέρες του Οκτώβρη;
Η Οκτωβριανή Επανάσταση μας απέδειξε ότι η πάλη των τάξεων είναι ο κινητήριος μοχλός της ιστορίας και μας έδειξε ότι οι άνθρωποι μπορούν να καθορίσουν τη μοίρα τους, αλλά σε δοσμένες συνθήκες, δηλαδή σε συνθήκες που δεν επιλέγουν οι ίδιοι. Αποτέλεσε τομή και στην ίδια τη θεωρία από όπου εμπνεόταν, δηλαδή τον Μαρξισμό, αφού τον αναδιαμόρφωσε ,τον αναπλαισίωσε σε και τον κατέστησε χρήσιμο ερμηνευτικό εργαλείο και εργαλείο αγώνα.
Η Οκτωβριανή επανάσταση μας υπενθυμίζει ότι είμαστε και υποκείμενα και αντικείμενα της ιστορίας, δηλαδή και την διαμορφώνουμε και είμαστε δημιουργήματά της. Σε όλες τις καμπές της, η ρωσική επανάσταση μας απέδειξε ότι η ιστορία είναι ενδεχομενική , δηλαδή ότι κάθε συγκυρία ενσωματώνει μέσα της συγκρουόμενες τάσεις, που είναι αποτέλεσμα του εκάστοτε κοινωνικού συσχετισμού. Μας έδειξε, δηλαδή, ότι κάθε στιγμή κρύβει μέσα της διάφορες εκδοχές και εμεις οφείλουμε σε κάθε στιγμή να αγωνιζόμαστε για την επικράτηση της εκδοχής της κοινωνικης χειραφέτησης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Όπως είδαμε, σημαντικό ρόλο στη πορεία της επανάστασης στη Ρωσία αποτέλεσε το μπολσεβίκικο κόμμα και ο ίδιος ο Λένιν. Η Οκτωβριανή Επανάσταση, όμως, δεν δίνει εύκολες συνταγές, ακριβώς γιατί μας υπενθυμίζει ότι κάθε στιγμή στην ιστορία είναι μοναδική και επιφορτίζεται από μοναδικές συνθήκες. Με άλλα λόγια, σε κάθε συγκεκριμένη κατάσταση πρέπει να κάνουμε συγκεκριμένη ανάλυση χωρίς δογματισμούς και ταμπού, αλλά με σταθερό γνώμονα τον κοινωνικό μετασχηματισμό και την χειραφέτηση της ανθρωπότητας. Και αυτό διότι αυτή η στιγμή στο χρόνο, που κρύβει μέσα της πολλές στιγμές, συνεχίζει να μας εμπνέει μέχρι σήμερα και να μας δείχνει τον δρόμο για έναν καλύτερο κόσμο.
