/του Γιάννη Σώζου
Στη φωτογραφία που συνοδεύει το κείμενο βλέπουμε μια εικόνα από το σπίτι του Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα στην Άλτα Γκράσια, που σήμερα είναι μουσείο. Αν επισκεφθεί κανείς σήμερα το σπίτι, όπου έζησε και μεγάλωσε ο Τσε, θα δει μια κουζίνα με μια ξύλινη καρέκλα, την μοτοσικλέτα του και έξω, στην αυλή, ένα άγαλμα, που απεικονίζει τον Ερνέστο στην παιδική του ηλικία, να κάθεται στο περβάζι και να κοιτά προς τα έξω.
Έχοντας την ευκαιρία να μιλήσω, έστω και για λίγο, με τον παιδικό φίλου του Τσε, Κάρλος Καλίκα Φερέρ, που είχε βρεθεί κάποια στιγμή στην Αθήνα προσπάθησα να καταλάβω λίγα πράγματα, όχι για τον θρύλο Τσε Γκεβάρα, όχι για τον Επαναστάτη Τσε, αλλά για τον άνθρωπο Ερνέστο. Αναρωτιόμουν αν το σύμβολο του Γκεβάρα, υπήρξε ποτέ άνθρωπος. Τι θα πει, λοιπόν, άνθρωπος; Άνθρωπος θα πει συναισθήματα, θα πει πάθος, θα πει γέλιο και κλάμα.
Μιλώντας, λοιπόν, με τον φίλο του τού ζήτησα να μου περιγράψει κάποιες στιγμές από την καθημερινότητα ενός ανθρώπου. Του ζήτησα να μου περιγράψει μια στιγμή ασταμάτητου γέλιου, μια στιγμή κλάματος, ένα αγαπημένο τραγούδι. Ιστορίες ανθρώπινες και όχι απαραίτητα ιστορικές.
Τότε έμαθα πως ο φίλος του δεν τον είχε δει ποτέ να κλαίει. Ναι μεν νευρίαζε, σκοτείνιαζε, αλλά ποτέ δεν τον είχε δει να κλαίει. Η μουσική για αυτόν ήταν ένα πολύ περίεργο πράγμα γιατί όπως τον χαρακτήρισε «ο Τσε ήταν κουφός μουσικά», μάλιστα πολλές φορές μπορεί να χόρευε τάνγκο, ενώ έπαιζε κάποιο άλλο είδος μουσικής, με αποτέλεσμα να προσφέρει γέλιο, αλλά και να κερδίζει έτσι αρκετές γυναίκες που προσφέρονταν να του μάθουν το χορό. Στο ταξίδι τους στη Λατινική Αμερική, είχαν σταματήσει σε ένα πανδοχείο για να κοιμηθούν. Εκεί γνώρισαν έναν ταυρομάχο ο οποίος επρόκειτο να αντιμετωπίσει έναν ταύρο. Ο Ερνέστο πήρε τη στολή του ταυρομάχου τη φόρεσε και έβγαζε φωτογραφίες. Όταν ο ταυρομάχος είδε τον Ερνέστο με τη στολή του το θεώρησε κακό οιωνό και φοβήθηκε ότι ο ταύρος θα τον σκότωνε. Έτσι, αρνιόταν να ταυρομαχίσει. Ο ατζέντης του τον πίεζε και εκείνος φοβισμένος δε το δεχόταν με τίποτα. Δίπλα, ο Ερνέστο με τη στολή να μην μπορεί να σταματήσει να γελά, «με ένα γέλιο που χάλαγε τον κόσμο» όπως είπε ο φίλος του.
Κάποιοι υποστηρίζουν πως κάθε φορά που γεννιέται ένα παιδί, ίσως να καταφέρει κάποτε να αλλάξει τον κόσμο. Έτσι, πρέπει να αντιληφθούμε πως ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα δεν ήταν τίποτα παραπάνω και τίποτα παρακάτω από άλλος ένας άνθρωπος. Ένας άνθρωπος κοινός όπως όλοι μας. Δε γεννήθηκε επαναστάτης, γεννήθηκε άνθρωπος, έπαιξε σαν παιδί, αγάπησε και ερωτεύτηκε σαν έφηβος, χάρηκε και απογοητεύτηκε. Βλέποντας όμως γύρω του ένα σωρό κακοτοπιές και αδικίες άλλαξε, ένιωσε ένα χρέος να βαραίνει τους ώμους του. Τότε ήταν η στιγμή που ο “Ερνέστο” συνάντησε τον “Τσε” και πήρε ένα δρόμο χωρίς επιστροφή.
Τί άλλο μας λέει αυτό; Ότι όλοι μας κρύβουμε μέσα μας έναν άλλο άνθρωπο. Ότι οι εξωτερικές συνθήκες μας πλάθουν. Στο κομβικό σημείο της επιλογής, εμείς διαλέγουμε αν θα διαβούμε ένα δρόμο δύσκολο ή αν θα συμβιβαστούμε. Δεν είναι αναγκαίο να ζωθείς όπλα και να ανηφορίσεις στα βουνά. Η επαναστατική πράξη κρύβεται στην καθημερινότητα μας. Ανασαίνει κάθε φορά που βρίσκουμε τη δύναμη και υπερβαίνουμε τον εαυτό μας, κάθε φορά που νικούμε το φόβο και οπλιζόμαστε με θάρρος. Πριν υπάρξουν οι ήρωες ως ήρωες και οι επαναστάτες ως επαναστάτες υπήρξαν πρώτα ως άνθρωποι.
Αυτός ήταν και ο Τσε, άλλος ένας άνθρωπος…
