/του Βαγγέλη Παπαμιχαήλ

Στις 21 Ιανουαρίου του 1921 ιδρύεται στο Λιβόρνο το PCI (Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα), το μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα που υπήρξε στην Ευρώπη, το κόμμα των ιστορικών ηγετών Τολιάτι, Γκράμσι, Μπερλιγκουέρ, το κομμα με τους ένδοξους αγώνες, το κόμμα που την ιστορία και τους αγώνες του σε πολλές περιπτώσεις την έγραψε με το αίμα των μελών και των ηγετών του.

Τον Οκτώβρη του 1917 έχουμε την επανάσταση των μπολσεβίκων, όπου και αποκτούν την εξουσία, και το 1919 στη Μόσχα, γεννιέται η Κομμουνιστική Διεθνής.

Έτσι, 2 χρόνια μετά, στις 21 Ιανουαρίου του 1921, στο συνέδριο του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (Psi) στο Λιβόρνο, επέρχεται αυτό που όλοι ήξεραν, δηλαδή η διάσπαση με τους κομμουνιστές που μέχρι τότε ήταν μια απο τις σημαντικότερες και δυναμικότερες μειοψηφίες του σοσιαλιστικού κόμματος.

Οι κομμουνιστές με πρώτο Γενικό Γραμματέα το Amadeo Bordiga ιδρύουν το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα.

Η ιστορία του PCI απο τότε είναι δεμένη και με την ιστορία της Ιταλίας, αλλά και με την ιστορία του ευρωπαϊκού κομμουνισμού.

Μετα το 1926 και την ανάληψη της εξουσίας απο τον Μουσολίνι και το φασιστικό καθεστώς, το PCI περνάει στην παρανομία, και τα μέλη του μαζί με την ηγεσία γνωρίζουν τις φυλακίσεις, τις εξορίες και τις δολοφονίες. Μέσα σε αυτούς και ο ιστορικός ηγέτης του κόμματος Αντόνιο Γκράμσι, ο οποίος φυλακίζεται.

—
Το PCI στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο και επηρεάζει την πολιτική ζωή της Ιταλίας σε μεγάλο βαθμό.

Οι μεγάλες και ιστορικές απεργίες του 1943 και 1944, η “Στροφή του Σαλέρνο”, η Αντίσταση των παρτιζάνων και οι αγώνες για ελευθερία και δημοκρατία, στους οποίους οι κομμουνιστές έχουν πρωτεύοντα ρόλο, δίνουν στο PCI τεράστια απήχηση στην εργατική τάξη και γενικά σε όλη την Ιταλία.

Αμέσως μετά τον πόλεμο η εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας και το νέο Σύνταγμα, ήταν κατακτήσεις των αγώνων του λαού, οι οποίες για να πραγματοποιηθούν χρειάστηκε η καθοριστική συμβολή του PCI.

Οι αγώνες του Ιταλικού λαού για την ειρήνη, για την εργασία, για τα κοινωνικά δικαιώματα και για την υπεράσπιση της Δημοκρατίας φέρουν υπερήφανα τη “σφραγίδα” των αγώνων του PCI και επηρεάζουν μέχρι και σήμερα τη ζωή της Ιταλίας.

Τους ιδίους ακριβώς καιρούς το PCI υπήρξε κομμάτι της παγκόσμιας κομμουνιστικής ιστορίας, και η για δεκαετίες σχέση του με την ΕΣΣΔ έχει χαρακτηριστεί πολλές φορές ως “legame di ferro” (δεσμά από σίδερο).

Ένας άλλος μεγάλος ηγέτης του PCI μετά τον Γκράμσι ήταν ο Παλμίρο Τολιάτι, ο οποίος υπήρξε μια απο τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, καθώς από τα χρόνια του 1930 απέκτησε στενή σχέση με το Στάλιν, μια σχέση που συνεχίστηκε και μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο στα χρόνια “ψυχρού πολέμου”, αλλα ακόμα και μετά το Στάλιν και την επέμβαση της ΕΣΣΔ στην Ουγγαρία το 1956.

Η μεγάλη στροφή για την ανεξαρτητοποίηση του κόμματος απο την ΕΣΣΔ ήρθε το 1968 με την “Άνοιξη της Πράγας”, όπου υπό την καθοδήγηση των Λόνγκο και Μπερλινγκουέρ, το PCI αποστασιοποιείται απο την ΕΣΣΔ και γίνεται το μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα της Ευρώπης.

Αμέσως μετά και υπό την καθοδήγηση του Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, αλλα και με τον “ιστορικό συμβιβασμό”, το PCI ξεπερνάει κάθε προσδοκία, γράφοντας το όνομα του κόμματος με χρυσά γράμματα στο βιβλίο της ευρωπαϊκής κομμουνιστικής ιστορίας, φτάνοντας μέχρι και το 1989 να έχει την απόλυτη πλειοψηφία στον χώρο της Ιταλικής Αριστεράς, όπως και στους χώρους εργασίας αλλα και στα εργατικά σωματεία.

Το 1988 ο Ακίλε Οκέτο εκλέχθηκε Γενικός Γραμματέας του PCI και ήταν ο ίδιος που 3 χρόνια μετά, αλλα και 70 χρόνια μετά την ίδρυσή του PCI, με την ομιλία του στο γεμάτο ένταση συνέδριο της Μπολόνια, σόκαρε όλους τους υποστηρικτές του κόμματος, καθώς η ομιλία του σηματοδοτούσε το τέλος τού PCI, η ομιλία και η κίνηση αυτή ονομάστηκε “svolta della Bolognina” (στροφή της Μπολόνια).

Η κατάρρευση των κυβερνήσεων της ΕΣΣΔ, και η πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ήταν αρκετά για να πείσουν τον Οκέτο πως ο ευρωκομμουνισμός είχε τελειώσει, μετατρέποντας απο τότε το ιστορικό PCI στο Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς (PDS), το οποίο χαρακτηρίστηκε ως προοδευτικό αριστερό δημοκρατικό σοσιαλιστικό κόμμα.

Ένα μεγάλο μέρος των υποστηρικτικών και των μελών του PCI αρνήθηκε να συμμετάσχει στο νέο κόμμα και υπό την ηγεσία του Αρμάντο Κασούτα ίδρυσε το Κόμμα της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης (Rifondanzione).

Παρά τα γεγονότα του 1991 και την διάλυση του PCI, δεν παύει μέχρι και σήμερα η ιστορία του, οι ηγέτες του και οι αγώνες του, να αποτελούν ενα μεγάλο πολιτικό σχολείο για όλους εμάς, δίνοντας μας απλόχερα γνώση για την Ευρωπαϊκή Αριστερά.