Λούης Τίκας, το Παλικάρι του Λάντλοου

/του Θύμιου Χρυσανθόπουλου

Η ιστορία του Λούη Τίκα δεν είναι από αυτές που εξυψώνουν τα «εθνικά αισθήματα», αλλά βρίσκεται βαθιά ριζωμένη στην συλλογική μνήμη μαζί με την μεγαλύτερη απεργία του εργατικού κινήματος της Αμερικής, στις αρχές του 20^ου αιώνα.

Ήταν Μάρτιος του 1906 όταν ο Ηλίας Αναστάσιος Σπαντιδάκης (Λούης Τίκας), με καταγωγή από τα Λουτρά Ρεθύμνου, αποβιβάζεται στο Ellis Island στην Νέα Υόρκη. Τα πρώτα βήματα του Λούη στην ξενιτιά δεν είναι γνωστά, τουλάχιστον δεν υπάρχουν ακριβείς αναφορές. Η πρώτη επίσημη καταγραφή του γίνεται το 1910, όταν και υπέβαλε την αίτηση πολιτογράφησης του στο Δικαστήριο του Ντένβερ. Το επάγγελμα που δήλωσε στην αίτηση του ήταν συνιδιοκτήτης καφενείου στον αριθμό 1746 της Μάρκετ Στριτ. Σίγουρα, αυτή δεν θα ήταν η πρώτη του εργασία. Ίσως να δούλεψε αρχικά στην κατασκευή σιδηροδρόμων και τη χαλυβουργία, όπως η πλειονότητα των Ελλήνων μεταναστών.

Για άγνωστους λόγους το 1912 ο Λούης Τίκας εγκαταλείπει το Ντένβερ και κατευθύνεται στο βόρειο Κολοράντο για να εργαστεί στα ανθρακωρυχεία της εταιρείας Καυσίμων των Βραχώδων Όρεων. Οι γνώμες διίστανται όσον αφορά την μετακίνηση του στο βόρειο Κολοράντο. Άλλοι αναφέρουν ότι πήγε εκεί ως απεργοσπάστης μαζί με άλλους Έλληνες, άλλοι ότι δέχθηκε μηνύματα από πατριώτες του που δούλευαν εκεί, για την εκμετάλλευση που βίωναν, και κατευθύνθηκε στην περιοχή για να τους βοηθήσει. Το σίγουρο είναι πως μετά από λίγες μέρες οργάνωσε όλους τους Έλληνες του ορυχείου στο συνδικάτο των ανθρακωρύχων και συγχρόνως έγινε διερμηνέας τους.

Μετά από τη συμμετοχή του στις απεργίες του βορρά, ο Λούης κυνηγημένος από την εργοδοσία καταφεύγει στο νότιο Κολοράντο. Εκεί, έμελε να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην απεργία του Λάντλοου, γνωστή μετέπειτα και ως Σφαγή του Λαντλόου. Η απεργία ξεκινά το 1913, μετά από την αδιαλλαξία για συνεννόηση των Ροκφέλερ (ιδιοκτητών των ορυχείων), με βασικά αιτήματα την οκτάωρη εργάσιμη μέρα, έναν ανεξάρτητο από τους εργοδότες ζυγιστή του ορυγμένου άνθρακα, την κατάργηση του εγκληματικού καθεστώτος των φρουρών, 10 τοις εκατό αύξηση στους μισθούς και την αναγνώριση του συνδικάτου. Ο Λούης Τίκας είναι ηγετική φυσιογνωμία στον καταυλισμό των απεργών, καθώς γνωρίζει τα αιτήματα και τις ανάγκες τους και μπορεί να τις μεταφέρει στην ηγεσία του συνδικάτου. Συγκρούεται σθεναρά με τους απεργοσπάστες, τους μπράβους της εταιρείας και αργότερα με την εθνοφρουρά.

Η απεργία συνεχίζεται παρά τις επίπονες συνθήκες διαβίωσης των απεργών και τελικά στις 20 Απριλίου του 1914 η εθνοφρουρά «γαζώνει» τον καταυλισμό με πολυβόλα. Ακολουθεί μάχη με τους απεργούς, την ώρα εκείνη ο Λούης προσπαθεί να σώσει τις γυναίκες και τα παιδιά από την οργή των πληρωμένων μπράβων του Ροκφέλερ. Μετά από πολύωρες συγκρούσεις, πλησιάζει την εθνοφρουρά με λευκή σημαία προσπαθώντας να λήξει την μάχη. Ο υπολοχαγός Λίντερφελντ του σπάει το κρανίο με τον υποκόπανο του όπλου του και στη συνέχεια οι υπόλοιποι στρατιώτες τον πυροβολούν πισώπλατα. Η μάχη λήγει προσωρινά με απολογισμό 2 γυναίκες και 11 παιδιά νεκρά στον καταυλισμό.

Τις επόμενες ημέρες οι ανθρακωρύχοι οργανώνονται, οπλίζονται και έπειτα από σκληρές μάχες καταλαμβάνουν το νότιο Κολοράντο. Ήταν χαρακτηριστικά τα κόκκινα μαντήλια που φορούσαν στον λαιμό τους για να τους αναγνωρίζει ο κόσμος. Εκείνες τις μέρες διεξαγόταν ένας εργατικός πόλεμος, ένας ανεξέλεγκτος πόλεμος που συνδέεται άρρηκτα με τις ανεξέλεγκτες συνθήκες παραγωγής στην περιοχή και την υπερίσχυση του νόμου της εργοδοσίας. Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η ασυδοσία της εταιρείας ήταν η βίαια ρήξη, και αυτό έγινε. Το επόμενο διάστημα διατάχθηκε η επέμβαση του στρατού με αποτέλεσμα την καταστολή της εξέγερσης, με 99 – 169 απεργούς νεκρούς.

Ο Λούης Τίκας, μπορεί να έπεσε νεκρός στην προσπάθεια διεκδίκησης ανθρώπινων συνθηκών εργασίας, όμως τόσο η στάση του όσο και όλη η απεργία του Λαντλόου άφησε παρακαταθήκη για το μέλλον. Είναι εξόχως σημαντικό ότι ένας άνθρωπος λαϊκής καταγωγής στο συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, μακριά από τον τόπο του, δεν υποτάσσεται στην εργοδοσία, συνειδητοποιεί την τάξη του και παλεύει γι’ αυτήν. Όλη η μετέπειτα πορεία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ και η δημιουργία του κομμουνιστικού κόμματος Αμερικής στηρίχθηκε στην εργατική μετανάστευση και στην πολυεθνοτική καταγωγή των εργατών.

Όσοι και όσες ενδιαφέρονται για περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με την απεργία του Λάντλοου και το πρόσωπο του Λούη Τίκα, προτείνεται να ανατρέξουν στο βιβλίο:

«ΑΜΟΙΡΟΛΟΙΤΟΣ – Ο Λούης Τίκας και η σφαγή του Λαντλόου» του Ζήση Παπανικόλα, από τις εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ

Καθώς και στο ντοκιμαντέρ -> Παλληκάρι, Ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λάντλοου