Κάνναβη: Ρήσεις και αντιρρήσεις

Φάκελος Κάνναβη: Ρήσεις και αντιρρήσεις
Συνέντευξη με τους Χ.Χ (ΚΕΘΕΑ) και Μιχάλη Θεοδωρόπουλο (Ηλιόσποροι)

Πώς σχολιάζετε την πρόσφατη απόφαση νομιμοποίησης της κλωστικής κάνναβης;

ΚΕΘΕΑ: Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, η κλωστική κάνναβη θα καλλιεργείται με στόχο την παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων, αποτελεί διαφορετική ποικιλία του φυτού, περιέχει ελάχιστη έως καθόλου τετραϋδροκανναβινόλη, επομένως δεν προορίζεται για κατανάλωση ως ψυχοτρόπος ουσία. Παραμένει κρίσιμο το ζήτημα του συστηματικού ελέγχου των καλλιεργειών, ώστε να διασφαλίζεται ότι αυτές θα προορίζονται αποκλειστικά και μόνο για τους σκοπούς που περιγράφει ο νόμος.
Μ.Θ: Έχουμε καταντήσει να χαιρόμαστε για τα αυτονόητα, αλλά ναι είναι πολύ ικανοποιητική αν και καθυστερημένα. Η απαγόρευση της κλωστικής κάνναβης το 1957 ήταν απόφαση παράλογη και ανώφελη. Η άρση της έπρεπε να είχε γίνει τουλάχιστον πριν μία δεκαπενταετία. Η καλλιέργεια και η μεταποίηση επιδοτούνται στην Ε.Ε ήδη από τη δεκαετία του ’90 στην και εντατικότερα από το 2000. Ενώ το 2013 έχει εξαιρεθεί από τις ψυχοτρόπες ουσίες {(όσο αστείο και αν φαίνεται αυτό) Νόμο/4139}, φτάσαμε σήμερα στην υπογραφή της ΚΥΑ, μετά από μια διαδικασία που ανέδειξε την άγνοια και τον φόβο ορισμένων διοικητικών, αλλά και το ρόλο παράλληλων (και σκοτεινών) κέντρων αποφάσεων/επιρροής που καθυστερούν την διοίκηση. Ευτυχώς, υπήρχε η πολιτική βούληση από την πολιτεία και δεν φτάσαμε στο δυσάρεστο σημείο να χάσουμε και την φετινή καλλιεργητική περίοδο και να εκτεθούμε πανευρωπαϊκά. Η Υπουργική Απόφαση είναι σε πολύ καλή κατεύθυνση, ανοιχτή και ενθαρρυντική για τους μικρομεσαίους παραγωγούς και μεταποιητές. Αποφύγαμε την επιβολή περιορισμών που προέρχονταν από συγκεκριμένα συμφέροντα που είχαν τελείως έωλα και γραφικά επιχειρήματα (υπάρχει ακόμα κόσμος που πιστεύει ότι με την κλωστική μπορείς να φυτέψεις και ψυχοτρόπα -ενώ αν το κάνεις αυτό καταστρέφεις και τις δύο- ακόμα και ότι η κλωστική μπορεί να έχει ψυχοτρόπο χρήση αν έχεις μεγάλες ποσότητες!). Επιτέλους, φέτος μπορούμε να καλλιεργήσουμε και να ενισχύσουμε συνεταιριστικές προσπάθειες παραγωγής και μεταποίησης σε όλη την επικράτεια. Οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν να συμμετάσχουν στην ενημερωτική εκδήλωση που διοργανώνουμε στις 7/5 στη Νομική Αθήνας, Αμφιθέατρο Παπαρρηγοπούλου, με ομιλητές και ομιλήτριες που θα μας βάλουν πιο εμπεριστατωμένα μέσα στον μαγικό κόσμο της κλωστικής κάνναβης.

Ποια η γνώμη σας για τον διαχωρισμό μεταξύ σκληρών και μαλακών ναρκωτικών;

ΚΕΘΕΑ: Ο διαχωρισμός των ουσιών σε σκληρές και μαλακές είναι αδόκιμος και δεν διευκολύνει τη συζήτηση γύρω από το ποιος μπορεί να είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος. Κι αυτό, γιατί, αν και διαφορετικές κατηγορίες ουσιών, πχ διεγερτικά, οπιούχα, έχουν διαφορετικές σωματικές επιδράσεις, οι επιπτώσεις από τη χρήση της ίδιας ουσίας ποικίλουν σημαντικά, ανάλογα με την ποσότητα και συχνότητα χρήσης της, τη σύστασή της και την κατάσταση αυτού που την καταναλώνει. Επιπλέον, όλες οι ουσίες μπορεί να δημιουργήσουν ψυχολογική εξάρτηση, η οποία είναι και ο πυρήνας του εθισμού. Για παράδειγμα, το ΚΕΘΕΑ έχει στα προγράμματα τόσο πολυχρήστες ουσιών, που δηλώνουν ως κύρια ουσία κατάχρησης την ηρωίνη, όσο και ανθρώπους που ζητούν θεραπεία για την εξάρτηση από την κάνναβη. Για την Ευρώπη τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Ναρκωτικά (EMCDDA) το 2015 δείχνουν αύξηση των αιτημάτων απεξάρτησης από κάνναβη κατά 27% από το 2006 έως το 2012. Το 2012 τα αιτήματα απεξάρτησης από την κάνναβη ήταν το 37% επί του συνόλου των αιτούντων για πρώτη φορά θεραπεία στην Ευρώπη.

Μ.Θ: Αν και η διατύπωση είναι κάπως ξεπερασμένη, η προτεινόμενη προσέγγιση από την διεθνή επιστημονική κοινότητα βασίζεται στο πλαίσιο πολιτικών μείωσης της βλάβης, αλλά και μιας ορθολογικής και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των εξαρτήσεων. Πολλές χώρες ακολουθούν το πρότυπο αντιμετώπισης των ουσιών στη βάση της επικινδυνότητας (τοξικότητάς) τους επιτυχώς, όπως προτείνεται από την επιστημονική κοινότητα. Στη διεθνώς γνωστή και αναγνωρισμένη έρευνα του Καθηγητή Nutt (Imperial College), στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό Lancet, οι ουσίες κατηγοριοποιούνται με βάση την τοξικότητα- επικινδυνότητά τους. Προτείνεται η αντιμετώπιση των εξαρτήσεων στη βάση της βλάβης που προκαλούν οι διαφορετικές ουσίες στον άνθρωπο και την κοινωνία. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι το αλκοόλ παρουσιάζει την μεγαλύτερη βλαπτικότητα. Ακολουθούν (με φθίνουσα βλαπτικότητα) η ηρωίνη, το κρακ, η μεθαμφεταμίνη, η κοκαΐνη, ο καπνός, οι αμφεταμίνες, μετά η κάνναβη και στις τελευταίες θέσεις (με λιγότερη βλαπτικότητα) το MDMA, το LSD και τα “μαγικά” μανιτάρια. Η έρευνα αυτή μπορεί να στοίχισε στον Nutt την θέση του συμβούλου της Κυβέρνησης, ανέδειξε όμως ότι οι πολιτικές για τις ουσίες και τις εξαρτήσεις είναι σε λάθος βάση. Οι πολιτικές της απαγόρευσης τσουβαλιάζουν όλες τις ουσίες, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη την τοξικότητα και την διαφορετική βλάβη που προκαλούν. Βλέπουμε το παράδοξο δύο από τις πιο βλαβερές ουσίες (αλκοόλ, καπνός) να είναι νόμιμες και μάλιστα να διαφημίζονται, ενώ οι υπόλοιπες να αντιμετωπίζονται με ενιαία ποινικοποίηση και καταστολή κυρίως των χρηστών. Όπως απέδειξε μια άλλη πρόσφατη επιστημονική έρευνα του Lancet αυτή η προσέγγιση της ποινικοποίησης είναι τελείως λανθασμένη, βλαβερή και αναχρονιστική, ενώ δεν στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα. Οι επιστήμονες προτείνουν την αποποινικοποίηση της χρήσης όλων των ουσιών, νόμιμη ρύθμιση των λιγότερο βλαβερών ουσιών, όπως η κάνναβη, αλλά και αντιμετώπιση των εξαρτήσεων στη βάση της επικινδυνότητας, της πρόληψης και της θεραπείας. Το Αντιαπαγορευτικό Φεστιβάλ και η εκστρατεία μας όλα αυτά τα χρόνια προτείνει ακριβώς την ίδια προσέγγιση.

Θα έπρεπε να είναι απαγορευμένες όλες οι ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν εξάρτηση, όπως είναι το αλκοόλ ή διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα; Στο αντίποδα, πιστεύετε ότι η ίδια η απαγόρευση έλκει την χρήση ή και την κατάχρηση;

ΚΕΘΕΑ: Το ζήτημα δεν είναι να επιλέξουμε ανάμεσα σε δύο άκρα, είτε την νομιμοποίηση των ουσιών που θα προωθούνται με όρους μάρκετινγκ που θα πωλούνται στα ράφια ως κοινά εμπορικά προϊόντα είτε ένα αυστηρό ποινικό πλαίσιο, που θα τιμωρεί όχι μόνο την παραγωγή και διακίνηση αλλά καιτη χρήση, οδηγώντας τους χρήστες στη φυλακή και ανακυκλώνοντας το πρόβλημα. Δεν πρέπει να πρυτανεύσει η λογική της ελεύθερης αγοράς ή η ηθικολογία ή ιδεοληπτικές προσεγγίσεις, αλλά το συμφέρον από τη σκοπιά της δημόσιας υγείας, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα. Το ζητούμενο είναι ένας ισορροπημένος και αποτελεσματικός, ως προς δημόσιας υγείας, τρόπος ελέγχου των ουσιών, χωρίς τον κοινωνικό στιγματισμό και τη φυλάκιση των χρηστών, που τους περιθωριοποιεί και επιδεινώνει τα προβλήματά τους, καθώς και η έμφαση στην πρόληψη της χρήσης των ουσιών, ανεξάρτητα από το αν είναι νόμιμες ή παράνομες.
Μ.Θ: Όχι δεν συμφωνούμε. Όπως δεν πρέπει να απαγορευτούν τα αυτοκίνητα επειδή έχουμε τροχαία ατυχήματα αλλά πρέπει να φτιάξουμε το οδικό δίκτυο μαθαίνοντας τους ανθρώπους να οδηγούν με ασφάλεια, έτσι με τις ουσίες, πρέπει να διασφαλίσουμε την υπεύθυνη χρήση τους καθώς και την ποιότητα που καταναλώνει ο κόσμος, είτε είναι αλκοόλ, είτε ηρωίνη, είτε ψυχοφάρμακα. Δεν έχει υπάρξει, ούτε θα υπάρξει κοινωνία χωρίς κατανάλωση (ψυχοτρόπων) ουσιών. Αυτή τη στιγμή ως απόρροια της απαγόρευσης καταναλώνονται τεράστιες ποσότητες αμφιβόλου ποιότητας ουσιών, από περισσότερο κόσμο από ποτέ. Με την απαγόρευση δεν ελέγξεις την παραγωγή, την ποιότητα, την κατανάλωση, την διάθεση, ενώ τεράστια χρηματικά ποσά που δαπανώνται καταλήγουν στο οργανωμένο έγκλημα και την μαφία. Οι πρόσφατες έρευνες σε ΗΠΑ, Ολλανδία, Πορτογαλία που δείχνουν μείωση της χρήσης ανάμεσα στους νέους και τον γενικό πληθυσμό μετά την αποποινικοποίηση της χρήσης ή και νομιμοποίηση της κάνναβης, συνηγορούν ότι το απαγορευμένο έλκει, ιδιαίτερα τη νεολαία. Το φαινόμενο της πολυτοξικομανίας και της προβληματικής χρήσης που παρουσιάζεται τελευταία στις χώρες που ακολουθούν ακόμα την απαγόρευση, το επιβεβαιώνει. Πρέπει να αλλάξουμε συνολικά οπτική για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων στην Ελλάδα, ξεκινώντας από το αλκοόλ και τον καπνό και βέβαια την εξάρτηση από ηρωίνη που εξακολουθεί να είναι ένα τεράστιο πρόβλημα.

Πώς αναλύετε μια όλο αυξανόμενη τάση στην Ελλάδα που κλίνει προς την νομιμοποίηση της κάνναβης;\

ΚΕΘΕΑ: Δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να ερμηνεύσει την επικαιροποίηση του νομοθετικού πλαισίου για τις ουσίες στη χώρα μας ως τέτοια τάση. Υπάρχουν ίσως περισσότερες αφορμές με τις οποίες αναζωπυρώνεται η κουβέντα γύρω από την κάνναβη, ωστόσο, στη συνείδηση της κοινής γνώμης, είναι συγκεχυμένο το θέμα της συζήτησης. Κουβεντιάζουμε για νομιμοποίηση ή αποποινικοποίηση και τι ακριβώς σημαίνουν οι όροι; Αναφερόμαστε στην κλωστική κάνναβη ή στην κάνναβη για ψυχαγωγική χρήση; Με αυτόν τον τρόπο επιτείνεται η σύγχυση και ενισχύεται η παραπληροφόρηση του κοινού σε θέματα πολύ σημαντικά για τη δημόσια υγεία. Αυτή τη στιγμή μπροστά στα κρίσιμα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία, δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς ότι το ζήτημα της κάνναβης να ανεβαίνει ψηλά στην ατζέντα της.
Μ.Θ: Έχει γίνει πολύ δουλειά μέσα από το Αντιαπαγορευτικό φεστιβάλ και την εκστρατεία μας από το 2005, αλλά και παλαιότερα από την ΡΑΚ και την ΕΣΕΑΝ, για να φτάσουμε εδώ σήμερα. Τα τελευταία 2 χρόνια και λόγω διεθνών εξελίξεων αλλά και της πληροφόρησης μέσω διαδικτύου, περισσότεροι άνθρωποι ενημερώνονται για τα επιστημονικά δεδομένα και την ευεργετική θεραπευτική δράση της Κάνναβης. Για πολλούς έχει θεραπευτική δράση, είτε χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς, είτε για ψυχαγωγικούς. Η καλύτερη δουλειά βάσης που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια είναι τόσο η καλλιέργεια κάνναβης για προσωπική χρήση όσο και η υπεύθυνη συμμετοχή σε δημόσιες δράσεις πληροφόρησης και διεκδίκησης από όλο και περισσότερο κόσμο. Θεωρούμε ότι η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη να απομακρυνθεί από πολιτικές ηθικού πανικού σε σχέση με τις ουσίες και την κάνναβη, περνώντας σε πολιτικές που στηρίζονται στα επιστημονικά δεδομένα και τις διεθνείς καλές πρακτικές, που σέβονται τον άνθρωπο και την δημόσια Υγεία. Θα είχε ενδιαφέρον μια έρευνα γνώμης ανάμεσα στον γενικό πληθυσμό και τη νεολαία. Ήρθε ο καιρός να καλλιεργήσουμε ακόμα πιο εντατικά την ελευθερία μας και να διεκδικήσουμε τα αυτονόητα. Τα δικαιώματα δεν χαρίζονται, κατακτώνται. Όλοι και όλες στην 2η Γιορτή Κάνναβης- 12ο Αντιαπαγορευτικό Φεστιβάλ Αθήνας στις 20/4 και 7/5.

Δείτε το βίντεο “Νομιμοποίηση, όλοι μαζί μπορούμε”: