/ Των Θεοδόση Δραγώνα, Παύλου Μαρίνου

Τα τελευταία χρόνια ολοένα και πιο ποιοτικές σειρές εμφανίζονται στην μικρή οθόνη, και γίνονται με ενθουσιασμό δεκτές από ένα ευρύ κοινό. Σειρές που δεν τις βλέπεις μόνο για το θέαμα, αλλά σου προκαλούν βαθύτερους προβληματισμούς γύρω από ζητήματα κοινωνικά, πολιτικά, φιλοσοφικά. Μια από τις σειρές που έχει κάνει ντόρο παγκόσμια είναι και το Westworld. Δεν θα σποϊλάρουμε, παρα θέλουμε να παραθέσουμε κάποια από τα θέματα που μας σκαλώσανε τις βραδιές του φετινού χειμώνα.

H σειρά ”Westworld” κινείται σε ένα μη προσδιορίσιμο χρονικά μέλλον και αφορά ένα κάπως ιδιαίτερο πάρκο αναψυχής. Μέσα σε αυτό, οι εύποροι του μέλλοντος διασκεδάζουν αλληλοεπιδρώντας με ανδροειδή ρομπότ, σε μια πλασματική άγρια δύση. Παίζουν ουσιαστικά σε διάφορα θεματικά σενάρια της εποχής, όπως ένοπλες ληστείες, μονομαχίες, ζώντας την έξαλλη ζωή των σαλούν, του πόκερ, της πορνείας κ.α.

Από το πρώτο κιόλας επεισόδιο η σειρά δεν σε λυπάται, σε ρίχνει στα βαθιά. Το κυρίαρχο -φιλοσοφικής φύσης- ερώτημα αφορά το κατά πόσο υπάρχει ή αναπτύσσεται στα ανδροειδή (και κατ’ επέκταση σε εσένα τον θεατή) ελεύθερη βούληση ή εάν αυτά απλώς δρουν με βάση τις εντολές του κώδικα προγραμματισμού τους. Είναι η συνείδηση τους αποτέλεσμα μιας γραμμικής διαδικασίας, εξαρτάται δηλαδή τελεσίδικα από τις αρχικές εντολές του προγραμματιστή; Ή μήπως η γέννηση της συνείδησης είναι αποτέλεσμα συνεχειών, κάτι το αστάθμητο που προέρχεται από τις συσσωρευμένες εμπειρίες-αναμνήσεις τους, κάτι που δεν προέβλεψε ο Δημιουργός τους;

Δεύτερο -πιο πολιτικό- ζήτημα είναι η σύγκρουση μεταξύ του Δημιουργού -αρχικού προγραμματιστή των ρομπότ- και των μετόχων της εταιρίας που έχουνε την ιδιοκτησία, ζήτημα που προκύπτει από την ιδιαιτερότητα της τεχνητής νοημοσύνης σαν προϊόν. Ο πρώτος τα βλέπει σαν δημιουργήματα που αναπτύσσονται, εξελίσσουν δικιά τους δράση, και ίσως καταλήξουν ανεξάρτητα υποκείμενα με συναισθήματα. Αντιθέτως, οι δεύτεροι βλέπουν το πάρκο καθαρά από τη σκοπιά του κέρδους και τα ρομπότ μόνο ως εργαλεία – αντικείμενα εκμετάλλευσης. Επιτρέπουν στους επισκέπτες του πάρκου να ασκήσουν κάθε μορφή βίας στους μηχανικούς οικοδεσπότες, χωρίς τιμωρία ή έστω αντίσταση. Ταυτόχρονα επιδιώκουν να αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο των ανδροειδών και να αποκόψουν τον αρχικό δημιουργό από κάθε δικαίωμα παρέμβασης πάνω στα έργα του – η γνώριμη σύγκρουση μεταξύ δημιουργού και τυπικού ιδιοκτήτη.

Χωρίς να αξιώνουμε ότι η σειρά εξαντλείται σε αυτή την ελάχιστη ανάλυση, θα αναφέρουμε πως ανοίγουν ακόμα ζητήματα γύρω από τη φύση της πραγματικότητας που ζούμε, την δυνατότητα αντίστασης στο σύστημα ή εάν αυτό μπορεί να την προβλέψει και να την χαλιναγωγήσει, την ηθικότητα της εκμετάλλευσης ενσυνείδητων όντων, ακόμα και εάν είναι δικά μας κατασκευάσματα,  και άλλα παρόμοια. Σε κάθε περίπτωση ζητήματα που  – παρακολουθώντας την εκθετική ανάπτυξη της τεχνολογίας –  είναι σίγουρο πως θα αντιμετωπίσουμε στο εγγύς μέλλον. Και πιστέψτε μας, η σειρά είναι αφορμή για πολλές “ψαγμένες” συζητήσεις με παρέα. Καείτε υπεύθυνα…