/Κείμενο του BLOCO Φοιτητών
Όλοι έχουμε ακούσει τον όρο πανεπιστημιακό άσυλο. Τι σημαίνει, όμως, αυτό; Πως παραβιάστηκε από την δικτατορία; Πως υφίσταται και αξιοποιείται σήμερα;
Το ακαδημαϊκό άσυλο, πέρα από χώρο ελεύθερης διακίνησης ιδεών, αποτελεί εστία προάσπισης τόσο των φοιτητικών, όσο και των ευρύτερα κοινωνικών αγώνων και δεν αποτελεί άλλοθι της βίας και της ανομίας, όπως παρουσιάζει η καθεστωτική προπαγάνδα. Ας πάρουμε, όμως, λίγο τα πράγματα από την αρχή, πιάνοντας το νήμα της ιστορίας γύρω από αυτή την έννοια και εστιάζοντας στον μεγάλο αντιδικτατορικό αγώνα του λαού που βρήκε στέγη στο πανεπιστήμιο, αλλά και στην καταπάτηση του ασύλου από το δικτατορικό καθεστώς, 45 Νοέμβρηδες πριν.
Το Πολυτεχνείο, όπως και άλλες σχολές, ήταν αυτές που στέγασαν τους αγώνες που δόθηκαν για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, για αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής αλλά και για παιδεία χωρίς ταξικούς φραγμούς. Μέσα από τη μαζική αποχή στις διαλέξεις, οι φοιτητές έδειχναν την αντίθεσή τους στο χουντικό καθεστώς, κλιμακώνοντας τον αγώνα με συγκεντρώσεις και καταλήψεις. Αυτές οι δράσεις, σε συνδυασμό με την ίδρυση παράνομου ραδιοφωνικού σταθμού με αντιδικτατορικό και αντιστασιακό περιεχόμενο, που εξέπεμπε από τον πανεπιστημιακό χώρο, ήταν χαρακτηριστικά της αντίδρασης των φοιτητών.Το δικτατορικό καθεστώς, σε μια προσπάθεια ελέγχου της πολιτικής ζωής μέσα στα πανεπιστήμια, προέβη σε υποχρεωτικές στρατεύσεις φοιτητών με συνδικαλιστική δράση και έστησε φοιτητικές εκλογές-νοθείας, προκειμένου να εκλέξει δικούς του αντιπροσώπους, οι οποίες κατέληξαν σε διαμαρτυρίες και συγκρούσεις με την αστυνομία στην Νομική Αθήνας. Η συγκέντρωση στο Πολυτεχνείο στις 14 Φεβρουαρίου του 1973, όπως και οι καταλήψεις της Νομικής στις 16 και 21 Φλεβάρη του 1973, καταστέλλονται από την αστυνομία, σε συνεργασία με παρακρατικούς της ΕΚΟΦ. Κορύφωση του δημοκρατικού αγώνα των φοιτητών και φοιτητριών, οι οποίοι κατάφεραν να συσπειρώσουν μαθητές, εργάτες και μεγάλο μέρος του προοδευτικού κόσμου, αποτέλεσε η κατάληψη του Πολυτεχνείου, η οποία διαλύθηκε με την ενεργοποίηση του στρατιωτικού νόμου και την εισβολή του τανκ στον πανεπιστημιακό χώρο, καταπατώντας έτσι το πανεπιστημιακό άσυλο.
Παρά τις υπερβολές της εποχής, στο Πανεπιστήμιο της Μεταπολίτευσης δεν παρατηρήθηκαν φαινόμενα βίας ή οποιασδήποτε μορφής παραβατικότητα. Ακόμα και οι καθηγητές που είχαν συνεργαστεί με το δικτατορικό καθεστώς, αντιμετωπίστηκαν από τους φοιτητές με δημοκρατικό τρόπο: κλήθηκαν να δώσουν εξηγήσεις στα αμφιθέατρα. Τη δημοκρατική τάξη στο Πανεπιστήμιο του 1974 εγγυήθηκε η κουλτούρα του τότε φοιτητικού κινήματος, δηλαδή, σε μεγάλο βαθμό, το δημοκρατικό φρόνημα των αριστερών παρατάξεων. Ήταν ένα δείγμα γραφής του πραγματικά «ρωμαλέου φοιτητικού κινήματος», που δεν εξαντλούσε τη ρώμη του στην αντίσταση και την αντοχή του απέναντι στα βασανιστήρια και τις διώξεις, αλλά απεδείκνυε έμπρακτα ότι δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τους καταπατητές των δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Το άσυλο, μετά από αγώνες που είχαν προηγηθεί τα προηγούμενα χρόνια, καθιερώθηκε τελικά το 1982 από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Ιδιαίτερα βοηθητική στην προσπάθεια των αντιδραστικών κύκλων για την ταύτιση του ασύλου με την ανομία είναι η κατάσταση σήψης του φοιτητικού συνδικαλισμού τα επόμενα χρόνια, με τις δυνάμεις της ΔΑΠ και της ΠΑΣΠ να κυριαρχούν. Στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης επίθεσης στην παιδεία και της αποπολιτικοποίησής της, το 2007 υπήρξε μία προσπάθεια κατάργησης του ασύλου από την τότε υπουργό παιδείας της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, Μαριέττα Γιαννάκου, η οποία περατώθηκε μέσα απ’ το νόμο της Άννας Διαμαντοπούλου το 2011. Πολλές φορές ανά τα χρόνια , έχουμε γίνει μάρτυρες καταπάτησης του ασύλου από δυνάμεις καταστολής και αστυνομικής βίας, αλλά και από παρακρατικές ομάδες, οι οποίες, μέσα από την δράση τους, μετατρέπουν στις συνειδήσεις των ανθρώπων το άσυλο ιδεών σε άσυλο ανομίας. Το άσυλο, όμως, επαναθεσμοθετείται με το νόμο Γαβρόγλου σε όλους τους ακαδημαϊκούς χώρους.Καθώς, λοιπόν, το άσυλο δεν αποτελεί ή, τουλάχιστον, δεν θα έπρεπε να αποτελεί μια κενή λέξη βάσει της ιστορικής του φόρτισης, αλλά και της ουσιαστικής του σημασίας, είναι χρέος και ευθύνη των ίδιων των φοιτητών η προάσπιση του αλλά και η αξιοποίησή του.Όσον αφορά την προάσπιση του, υπεύθυνοιδεν είναι μόνο οι φοιτητές, αλλά το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας, έχοντας ως δεδομένο τον αυτοδιοίκητο χαρακτήρα του πανεπιστημίου. Φοιτητές, εργαζόμενοι και καθηγητές είμαστε υπεύθυνοι να υπερασπιζόμαστε τον δημοκρατικό χαρακτήρα του πανεπιστημίου και να αποτελούμε ασπίδα σε οποιαδήποτε προσπάθεια καταπάτησης του ασύλου, διότι κανένας νόμος δεν μπορεί να κατοχυρώσει κάτι από μόνος του, αν δεν υπάρχει ένα μαζικό και διεκδικητικό πανεκπαιδευτικό κίνημα, το οποίο να μπορέσει να προασπίσει και να διεκδικήσει τα πάγια δικαιώματά του.
Σήμερα, γινόμαστε μάρτυρες μιας προσπάθειας υποβάθμισης του θεσμού του ασύλου από συγκεκριμένους αντιδραστικούς κύκλους, με κύριο ενορχηστρωτή τη νεοφιλελεύθερη κι ακροδεξιά Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη και, κατ’ επέκταση, τη φοιτητική της παράταξη, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Σε αυτήν την προσπάθεια, δε θα μπορούσαν να μη συμβάλουν και τα καθεστωτικά ΜΜΕ, καθώς καθημερινά κατακλυζόμαστε από δημοσιεύματα για την ανομία στα πανεπιστήμια, που επιρρίπτουν την ευθύνη για αυτήν την κατάσταση στο θεσμό του ασύλου. Σε μια χώρα όπου άρματα μάχης έχουν εισβάλει σε χώρο του πανεπιστημίου, οι νοσταλγοί του Πινοσέτ ζητούν την εισβολή δυνάμεων ασφαλείας σε αυτό. Η επίθεσή τους στο άσυλο, επί της ουσίας, αποτελεί επίθεση στην ίδια τη Δημοκρατία και τους αγώνες του φοιτητικού κινήματος. Αυτό γίνεται εμφανές κι από την πολιτική που ακολούθησαν όταν ήταν στην κυβέρνηση, αλλά κι από το σχέδιο της Νέας Δημοκρατίας για την ανώτατη εκπαίδευση, όπως εκτυλίσσεται στις τελευταίες ομιλίες του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Εμείς από τη μεριά μας, απέναντι στο πανεπιστήμιο των facecontrol και της αστυνομοκρατίας προτάσσουμε τον δημοκρατικό και συλλογικό αγώνα, την ουσιαστική προάσπιση του ασύλου, μετατρέποντας το χώρο του πανεπιστημίου από ένα μέρος που απλά μαθαίνει κανείς, σε μέρος όπου οι φοιτητές/-τριες ζουν και δημιουργούν.
