Εκπαίδευση εν καιρώ πανδημίας: η πλευρά του εκπαιδευτικού

/Συνέντευξη του Απόστολου Περπέρη, καθηγητή κοινωνικών επιστημών στη μέση εκπαίδευση, στην Ιωάννα Κουρού.

Διανύουμε περισσότερο από μισό χρόνο από τότε που εμφανίστηκαν τα πρώτα κρούσματα κορωνοϊού στην Ελλάδα, ενώ, ήδη, βρισκόμαστε στο 2^ο lockdown. Η ζωή μας σχεδόν σε όλους τους τομείς έχει αλλάξει, βιώνουμε καθημερινά τον φόβο και την ανασφάλεια στα εργασιακά, την οικονομία, την υγεία (σωματική και ψυχική) και στην κοινωνικότητά μας. Ένας χώρος που αντίστοιχα υφίσταται σοβαρές συνέπειες εξαιτίας του κορωνοϊού είναι και η εκπαίδευση.

Όπως η διαπροσωπική επαφή κρίνεται επισφαλής για την υγεία μας, έτσι και η δια ζώσης μάθηση δέχεται εμπόδια και περιορισμούς με το κλειδί της συνέχισής της, την εκπαίδευση εξ αποστάσεως, κοινώς την τηλεκπαίδευση, αλλά και την εκπαίδευση με φυσική παρουσία υπό προϋποθέσεις.

Προϋποθέσεις που απαιτούν τόσο την υποστήριξη της πολιτείας όσο και την συνεργασία της με τους πολίτες. Παρόλο που σε όλο αυτό το διάστημα υποτίθεται πως σχεδιάστηκε ένα «ασφαλές» άνοιγμα των σχολείων, η εκπαιδευτική και μαθητική κοινότητα, σύμφωνα με τον Απόστολο Περπέρη, καθηγητή μέσης εκπαίδευσης, ακόμα περιμένει μάσκες, προσλήψεις προσωπικού καθαριότητας και τάμπλετς. Σχολιάζοντας στο Σπούτνικ, ανέφερε πως ενώ στην πρώτη φάση μετά το πρώτο lockdown το άνοιγμα των σχολείων έγινε με προσοχή, στη δεύτερη φάση δεν υπήρξε καμία προετοιμασία. Η κοινωνική και πολιτική ευθύνη μετατράπηκε σε ατομική και το βάρος, για άλλη μία φορά, έπεσε πάνω στους εκπαιδευτικούς της χώρας, οι οποίοι πέρα από παιδαγωγοί μετατράπηκαν σε παιδονόμους, φύλακες και επιτηρητές προκειμένου να διασφαλιστεί η τήρηση των μέτρων. Κι όλα αυτά την στιγμή που με νομοσχέδιο -που πέρασε εν μέσω πανδημίας- αυξήθηκαν οι μαθητές ανά τάξη και τα κρούσματα ανέβαιναν σταδιακά στα σχολεία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Όσον αφορά την τηλεκπαίδευση, ο Α. Περπέρης μας είπε πως και στην πρώτη φάση κατά την διάρκεια του προηγούμενου lockdown υπήρχαν τεχνικά προβλήματα και ας μην είχε υποχρεωτικό χαρακτήρα, όπως σήμερα, όπερ σημαίνει λιγότερα άτομα. Σήμερα, η τηλεκπαίδευση καθίσταται υποχρεωτική με απουσίες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα συνεχιστεί η σχολική χρονιά και να υπάρχει συμμόρφωση και συμμετοχή από τους μαθητές. Ωστόσο, την ίδια στιγμή τόσο η πλατφόρμα CISCO Webex όσο και το σχολικό δίκτυο δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εκπαιδευτικής και μαθητικής κοινότητας, καθώς κατά την έναρξη της τηλεκπαίδευσης το σύστημα έπεσε από την δεύτερη ώρα. Βέβαια, παρατηρήθηκαν κάποια σημάδια βελτίωσης τις επόμενες ημέρες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μπορούν όλοι με ευκολία να συνδεθούν. Επίσης, εξέφρασε ορισμένες ανησυχίες γύρω από την συγκεκριμένη πλατφόρμα -που χρησιμοποιείται εξ ολοκλήρου από την δευτεροβάθμια- σχετικά με την διαχείριση των προσωπικών δεδομένων, αλλά και την διατάραξη της οικογενειακής γαλήνης με την χρήση της κάμερας στον προσωπικό χώρο του καθενός.

Βέβαια, προκειμένου να υπάρξει μία ποιότητα στο διαδικτυακό μάθημα η κάμερα καθίσταται υποχρεωτική, ενώ παρατήρησε πως υπάρχουν ορισμένες θετικές πτυχές. Για παράδειγμα οι νέες δυνατότητες που δίνονται με την χρήση παρουσιάσεων, βίντεο, εικόνων, κάτι που δεν υπήρχε με ευκολία στα δημόσια σχολεία και δη στα σχολεία που βρίσκονται σε λαϊκές γειτονιές, αλλά και η δυνατότητα να καλυφθούν κενά σε απομακρυσμένες περιοχές, στις οποίες υπάρχουν κενά καθηγητών.

Στην ερώτηση αναφορικά με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών όλο αυτό το διάστημα στην χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, απάντησε πως δεν έχει γίνει κάποια οργανωμένη προσπάθεια από το Υπουργείο και πως συνεχίζει να γίνεται αποσπασματικά, όπως όλα τα χρόνια. Αποσπασματικά, με την έννοια ότι η επιμόρφωση αφορά συγκεκριμένες ειδικότητες, γίνεται κατόπιν κλήρωσης και πραγματοποιείται ώστε «να πούμε ότι έγινε», δηλαδή, κυρίως, για την πιστοποίηση.

ΤΑ ΧΑΣΜΑΤΑ

Σε ένα άλλο σημαντικό ζήτημα, όπως αυτό της πρόσβασης των μαθητών και των εκπαιδευτικών στην τηλεκπαίδευση, αναφέρθηκε πως αν και έχει γίνει καταγραφή των αναγκών των σχολείων και των μαθητών στην πρώτη φάση του lockdown, δεν έχει ανταποκριθεί ακόμα το Υπουργείο. Αν και «κουτσά στραβά» στο σχολείο του όλοι οι μαθητές μπαίνουν έστω και μέσω τηλεφώνου, υπάρχουν περιπτώσεις μαθητών που δεν έχουν καμία απολύτως δυνατότητα να παρακολουθήσουν, όπως στην περίπτωση που μας ανέφερε, μαθητή νυχτερινού σχολείου που ζει σε τροχόσπιτο χωρίς να έχει σύνδεση ούτε τηλέφωνο. Όπως, χαρακτηριστικά, είπε «το Υπουργείο φαίνεται να θεωρεί δεδομένο ότι όλοι, εκπαιδευτικοί και μαθητές, διαθέτουν τα απαραίτητα -ίδια- μέσα, υπολογιστές, τάμπλετ, ευρυζωνική σύνδεση vdsl που απαιτείται τόσο στα μεγάλα αστικά κέντρα όσο και στις απομακρυσμένες περιοχές της περιφέρειας». Όμως δεν θα έπρεπε να θεωρείται καθόλου αυτονόητο καθώς το λεγόμενο «ψηφιακό χάσμα» στην χώρα μας είναι μεγάλο και αντανακλά τις ευρύτερες κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες της ελληνικής κοινωνίας.

Φαίνεται, λοιπόν, πως δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής κάποια πρόβλεψη από το Υπουργείο παρά μόνο για τους εκπαιδευτικούς που μπορούν να κάνουν το μάθημά τους από τους υπολογιστές του σχολείου, γεγονός που μας φανερώνει πάλι την ταξικότητα και την αναπαραγωγή ανισοτήτων μέσα από το σχολείο, αφού υπάρχουν περιπτώσεις μαθητών που απλά μπαίνουν στην πλατφόρμα χωρίς να παρακολουθούν και μαθητές που ενώ θέλουν να παρακολουθήσουν δεν μπορούν. Αναρωτιόμαστε, λοιπόν, μήπως η καταχώρηση απουσιών αδικεί τα παιδιά λαϊκών στρωμάτων που πραγματικά δυσκολεύονται να συνδεθούν;

ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ

Γενικά, ο όλος χειρισμός του Υπουργείου Παιδείας αυτό το διάστημα, τόσο με το όπως-όπως άνοιγμα των σχολείων όσο και με το νέο νομοσχέδιο, σύμφωνα με το οποίο συντηρητικοποιείται η εκπαίδευση με τον εξοβελισμό των κοινωνικών επιστημών, την οπισθοδρόμηση των προγραμμάτων σπουδών της ιστορίας και την αύξηση των μαθητών ανά τάξη σε περίοδο πανδημίας, έχει φέρει απέναντι στην ηγεσία του την εκπαιδευτική κοινότητα, γεγονός που φάνηκε και με την μη συμμετοχή τους στις τελευταίες τηλε-εκλογές.

Τέλος, ένα ακόμα μεγάλο θύμα αυτής της πανδημίας -τόσο στην εκπαίδευση όσο και αλλού- είναι η διαπροσωπική επικοινωνία μεταξύ μαθητή και εκπαιδευτικού. Η παιδαγωγική σχέση που χάνεται μέσα στην οθόνη, αφού και οι καθηγητές πολλές φορές, όπως μας ανάφερε ο Α. Περπέρης «νιώθουν ότι μιλάνε στο κενό». Ωστόσο, η ελπίδα μένει ζωντανή από το κλίμα αλληλεγγύης σε δύσκολους καιρούς ώστε να ανακτήσουμε την κοινωνικότητά μας και μέσα από την οθόνη και με προσοχή να ξεπεράσουμε τη συλλογική μας ανασφάλεια και τη μοναξιά.